"Xă Brai"- có thể hiểu là "giăng sợi", là công đoạn thứ 3 trong quy trình làm vải dệt thủ công. Nó cũng tốn khá nhiều thời gian và công sức của người thợ dệt. Vì bản thân việc đưa lên đưa xuống đưa tới đưa lui để quấn vòng hết các sợi vào khung "Long Xar" thì đã rất mỏi tay rồi, mà người thợ còn phải đếm sợi rất kỹ nữa.
Vì mỗi một loại hoa văn đều có quy tắc và số lượng sợi dọc riêng biệt nên khi quấn sợi lên "Long Xar" thì thợ dệt phải nhớ và quấn đúng số sợi dọc. Ngoài ra, cũng cần tính luôn những "khoảng nghỉ" giữa các hoa văn với nhau mà thêm vào một số sợi dọc nữa.
Chiều dài của sợi dọc khi quấn vào khung "Long Xar" thường sẽ bằng 1/2 chiều dài của sợi khi được trải lên khung dệt. Độ dài của tấm dệt hoàn thiện phụ thuộc vào độ dài của khung "Long Xar". Đây là cách giăng sợi kiểu "gập 4", vì khi quấn 4 vòng trên khung "Long Xar" đến khi được trải thẳng ra trên khung dệt sẽ được chiều dài gập đôi của tấm dệt.
Ngoài ra cũng còn một số cách giăng sợi khác nữa. Như cách giăng sợi trên khung dài theo chiều dài của tấm dệt được mắc trên khung dệt. Hoặc cách giăng sợi theo kiểu quấn tròn trên 1 khung xoay chuyên biệt. Nhưng có thể xem cách giăng sợi "gập 4" được giới thiệu ở đây là cách giăng sợi cổ xưa nhất mà Thong Bahnar được biết, và nhóm dệt ThongBahnar vẫn duy trì đến ngày nay.
Có nhiều cách để giăng sợi, và tùy theo từng nhóm dệt chọn phương thức giăng nào phù hợp.
Bạn có thể tìm hiểu thêm về nghề dệt rất đỗi thú vị này, hoặc trải nghiệm trực tiếp các công đoạn trong việc dệt tại các workshop dệt vải do Thong Bahnar Weaving Culture tổ chức.
------
Lời nhắn: Với mục đích để các câu chuyện về việc dệt và văn hóa của Tộc Bahnar được lan tỏa đến nhiều người, Thong Bahnar rất vinh hạnh được các tổ chức và cá nhân chia sẻ các tin bài đã đăng trên trang cá nhân của Thong Bahnar và fanpage Thong Bahnar Weaving Culture.
Tuy nhiên, vì tính bản quyền thông tin và bản sắc thương hiệu, khi trích dẫn quý anh chị vui lòng ghi đầy đủ nguồn như sau: “Theo Thong Bahnar's Weaving Culture".
Ngoài ra, nếu chia sẻ bài lên mạng xã hội (Facebook, Website…), đề nghị dùng đường dẫn gốc trên fanpage của Thong Bahnar's Weaving Culture. Xin cảm ơn.
